Numer PESEL

Autor: Łukasz Wojciechowski

Kiedy numer PESEL pojawił się powszechnie w Polsce, wszyscy szybko nauczyli się, że można w prosty sposób odczytać z niego datę urodzenia. Jest tam jednak zakodowane więcej informacji, a sam numer PESEL jest jedną z cennych danych osobowych, którą warto i trzeba odpowiednio chronić. Obecnie łatwo można też sprawdzić, jakie informacje o nas znajdują się w bazie.

Co zostało zakodowane w numerze PESEL

Skrót PESEL oznacza Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności. Jest to rejestr obywateli RP i cudzoziemców, którym został nadany numer PESEL. Wykaz informacji, jakie znajdują się w tym rejestrze znajduje się na stronie obywatel.gov.pl. Większość z nas rozumie jednak ten skrót po prostu jako 11-cyfrowy numer, który jest nadawany każdemu podczas rejestracji narodzin. Zbiór danych prowadzony jest przez Ministerstwo Cyfryzacji. Zakres informacji, jakie mogą być zakodowane w numerze PESEL został określony w art. 28 ustawy o ochronie danych osobowych. Zgodnie z tym aktem prawnym zabronione jest nadawanie ukrytych znaczeń elementom numerów porządkowych w systemach ewidencjonujących osoby fizyczne. Dane, jakie może zawierać i zawiera numer PESEL, to:

• data urodzenia
• płeć
• numer nadania
• liczba kontrolna

Jak odczytać te informacje

Pierwsze 6 cyfr numeru PESEL oznacza datę urodzenia w konfiguracji RR MM DD. Warto jednak pamiętać, że w przypadku osób urodzonych od 2000 roku do liczby oznaczającej miesiąc (MM – 3. i 4. cyfra) dodaje się 20. Np. numer PESEL osoby urodzonej 13 marca 2000 r. będzie się zaczynał następująco: 002313 (ponieważ 03 + 20 = 23). Wynika to z faktu, że żyją osoby, które mają 100 lat lub więcej. Dlatego można w ten sposób uniknąć powtórzenia się numeru PESEL np. osób urodzonych 15 maja 2017 r. i 15 maja 1917 r. Kolejne cztery cyfry (od 7 do 10) oznaczają płeć i tu również nie są wymagane skomplikowane obliczenia. Jeżeli utworzona z nich liczba jest parzysta oznacza to, że PESEL należy do kobiety, a jeśli jest nieparzysta, to do mężczyzny. Obliczenie, czy numer PESEL jest prawidłowy wymaga więcej wysiłku, jednak też nie należy do zadań niemożliwych. Należy pierwsze 10 cyfr (oznaczonych jako a, b, c, d, e, f, g, h, i, j) podstawić pod wzór 1*a + 3*b + 7*c + 9*d + 1*e + 3*f + 7*g + 9*h + 1*i + 3*j. Ostatnią cyfrę otrzymanego wyniku należy odjąć od liczby 10. Wynik tego działania powinien być taki sam, jak ostatnia cyfra naszego numeru PESEL.

Numer PESEL – jakie informacje możemy sprawdzić przez Internet

Obecnie zupełnie bezpłatnie możemy sprawdzić dwa rodzaje informacji:

1. Sprawdzić swoje dane w rejestrze PESEL.

W tym przypadku konieczne jest założenie Profilu Zaufanego na platformie ePUAP. Procedura została opisana na stronie obywatel.gov.pl. Jeżeli macie już Profil Zaufany, wystarczy kliknąć w niebieski link „Sprawdź swoje dane” na tej stronie i postępować zgodnie z instrukcjami.

2. Sprawdzić kto i o jakie nasze dane z bazy PESEL wnioskował.

Mamy prawo zrobić to bezpłatnie 2 razy w roku. Można to zrobić drogą elektroniczną przesyłając wypełniony wniosek do Ministerstwa Cyfryzacji (ponownie potrzebny jest podpis Profilem Zaufanym). Druga możliwość to forma papierowa – przesłanie wypełnionego i podpisanego wniosku na adres:

Ministerstwo Cyfryzacji
Departament Ewidencji Państwowych
ul. Królewska 27
00-060 Warszawa
(z dopiskiem SRP).

Bardzo ważne jest, aby we wniosku precyzyjnie wskazać numer PESEL oraz zakres czasowy. Więcej informacji na ten temat znajduje się na stronie Ministerstwa Cyfryzacji.